Kunst van Morandi als inspiratiebron

Stilleven of natura morta?

De schilderijen van Giorgio Morandi (1890-1964) zijn bevolkt met flessen, doosjes, potjes, kannen en kruiken. Ze staan altijd met elkaar in contact, ook al staan ze niet altijd letterlijk tegen elkaar aan. Ze leunen, wijken, houden elkaar in evenwicht. Niet door wat ze zijn, maar door hoe ze zijn geplaatst.

Morandi zat in zijn atelier urenlang te schuiven met al die voorwerpen. Als hij eindelijk tevreden was over de opstelling, begon hij met schilderen. Het schijnt dat hij significant minder tijd besteedde aan het schilderen, dan aan het rondschuiven van al die flessen, potjes, kannen en kruiken.

Zijn schilderijen kun je onderbrengen in de categorie ‘stilleven’. Opvallend is dat dit genre ‘natura morta’ heet in Morandi’s moedertaal, het Italiaans. Het betekent ‘dode natuur’. Maar de voorwerpen van Morandi zijn nooit levend geweest, dus ze kunnen ook niet dood zijn. Of misschien toch wel?

Het hangt ervan af hoe we kijken. Zien we vorm, ritme, rust, verhouding? Dan zou je misschien van (stil)leven kunnen spreken. Of zien we doodse dingen? De kleurkeuze van Morandi pleit voor dat perspectief. Ik krijg een troosteloos gevoel van die versleten gebruiksvoorwerpen in vervuilde kleuren. Dat is helemaal niet negatief bedoeld, want blijkbaar doet het me wat.

Toch vroeg ik me af: wat zou er gebeuren als je frissere kleuren gebruikt voor hetzelfde thema? Zou het dan interessant blijven, vrolijker worden, vreemder misschien? Met die vraag in mijn achterhoofd ben ik aan het werk gegaan.

Ik ben gaan componeren met bestaande ‘elementen’ uit de app Canva. Dat zijn in feite varianten van de voorwerpen die Morandi gebruikte, maar dan als digitaal plaatje: flessen, potjes, kruiken, et cetera.

Die ‘elementen’ zijn dus tweedimensionaal en ik kan ze meteen invoegen in het document. En dan kan ik er - net als Morandi - eindeloos mee gaan schuiven. Als je wilt weten hoe dat ging, bekijk dan het filmpje hieronder. Daaronder kun je ook de resultaten bekijken van mijn studies naar kleur en vorm.